درخیلی از طوایف کار آب فروشی را به خانم خانوادهای واگذار میکردند، که وضع مالی خوبی نداشتند. به همین خاطر هر کس که کاسهی آبی میگرفت، قیمت کاسهی آب را به اندازه توان مالیشان میپرداخت. که این کار در واقع نوعی صدقه برای رفع خشک سالی بوده است.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
۳-۲-۳) مراد و مطلو دِ اویار
از جمله باورهای عامه، حاجت خواستن از آبیار است. گروهی از عامه عقیده دارند که اگر کسی مشکل یا حاجتی داشته باشد، هنگام غروب یا طلوع آفتاب به کنار باغ یا مزرعهای برود که کشاورز آبیاری می کند از کشاورز بخواهد که برایش دعا کند این دعا سریع تر اجابت می شود. به این روش که درخواست کننده به نزد آبیار رفته، و میگوید:
اویار هِ آو می زنی وِ کشت و کارت اِ خدا راس بیارهَ دِ کارو بارت
مه نیتی کردمه تو سیم دُوا کو بو خدایا اِی بنهنِ دِ غم رها کو
حرف تو وِ تی خدا گیرایی داره او خدائی که خالق هشت و چهاره
تا خدا راس بیاره دِ کار و بارم زمسون و غم بکه وینهی بهارم
آویار هِ آو زلال خو و تمیزه بیل بیا شاه دخترو بکهش دِ کیزه
آو زلالِ آویاری درمون درده خو بیه هرکه دِ اِی آو تو حَرده
اِیسه بُو چی بَکم جواوم چینه کار دارم هام وِ رَته اسبم وِی زینه
معنی:
ای کشاورزی که در حال آبیاری هستی، خدا کار و بارت را راست و درست کند.
من نیتی کردهام تو برایم دعا کن. بگو خدایا این بنده را از غم نجات بده
حرف تو نزد خدا مقبول است. خدایی که خالق دوازده امام است.
تا خدا مشکلات مرا حل کند و زندگی پر از غم همچون زمستانم را مانند بهار با صفا کند.
ای آبیار آبت زلال و تمیزست. بگذار شاهدختران این آب را در کوزه بریزد.
آب زلال آبیاری، درمان هر درد است. هر کس از این آب خورده شفا یافته است.
حالا بگو چکار کنم جوابم چیه؟ کار دارم اسبم را زین کردهام. رهگذرم میخواهم بروم.
(عسکری عالم، ۱۳۸۸: ۱۵۴).
۳-۲-۴) پرس و کلاش
مراسم عزا را «پرس» میگویند. درآن مراسم هرگز نباید کفشهای مهمان را جفت کرد و یا به ترتیب چید. زیرا این کار شگون ندارد. چنانچه این کار انجام گیرد، باز هم از آن خانواده کسی خواهد مرد
در میان طوایف طرهان و چگنی چنانچه کفشهای زنان و مردان مهمان، به طور نا خواسته جفت شود، بد شگون است و این بدین معنی است که مراسم پرس ادامه خواهد داشت. (عسکری عالم، ۱۳۸۷: ۶۴).
رسم بود زمانی که مردی از دنیا میرفت، اگر زنش قصد داشت دوباره ازدواج کند کفشهای خودش را جلوی درب منزل جفت میکرد تا دیگران از نیت ازدواج مجدد او با خبر شوند.
۳-۲-۵) آساره قوس
قوس نام برج دوازدهم از بروج فلکی و نام دیگر آن کمان است. آساره قوس به معنی ستاره قوس است. در باور مردم لرستان، قوس ستاره ای سرما خیز است.
مردم بر این باورند که این ستاره در فصل زمستان از زیر زمین به روی زمین می آید و همراه با«دایا سرما» و پسرانش «هَه مِیل» و«مَه مِیل» سوز سرما را بر سطح زمین میگسترانند. راه ها و گردنهها را با کولاک، سرما و یخ مسدود می کنند. هه میل و مه میل از پیرزن اول بهار«دایا اول وِهار» که «کَله باد» به فرمان اوست، شکست میخورند و به قله کوه قاف میروند. آساره قوس هم کم کم سطح زمین را ترک می کند و دوباره به زیر زمین میرود. بنابراین در فصل زمستان که آساره قوس در زیر زمین نیست آبهای چشمه ساران گرم است امّا در فصل تابستان که آساره قوس به زیر زمین میرود، آب چشمه ساران سرد است». (عسکری عالم، ۱۳۸۷: ۹۲).
در باور عامه زمانی که تگرگ میبارد، میگویند بین «دایا اول وهار» و «دایا سرما» جنگی صورت گرفته، دست بند و گردن بند «دایا سرما» پاره شده، و دانه های تگرگ را مهرههای دست بند و گردن بند پاره شده ی «دایا سرما» میدانند.
۳-۲-۶) دیگر باورها
* به هنگام تحویل سال اگر کسی در مهمانی باشد تا پایان آن سال مهمانی میرود و اگر مهمان داشته باشد تا پایان آن سال مهمان دارد. (پاپی بالاگریوه، ۱۳۸۷: ۳۴۷).
* زوزه بی موقع سگ و شیههی اسب خبر از زلزله است. (همان: ۳۴۷).
* اگر کفشها روی هم بیفتد، صاحب این کفش به سفر میرود. و اگر کفش پشت و رو شود کسی از صاحب کفش بدگویی می کند. (همان: ۳۴۷).
* شنبه کار کن. شنبه کوچ کن. اما شنبه عروس به خانه نیار. (شنبه روز نحسی برای عروس به خانه آوردن است). (عسکری عالم، ۱۳۸۷: ۹۳).
* یه چه روژی بی ژَه مال داتِه در یا چوار شمه بی یا مونگ صفر
این چه روزی بود که از خانه بیرون رفتی. حتماً یا چهار شنبه بوده یا ماه صفر
روز چهار شنبه و ماه صفر از نظر عامه لرستان برای مسافرت نحس است.
از میان روزهای هفته که عقیده بر شوم بودن و بد یمن بودن آن است، چهارشنبه و از بین ماه ها، ماه صفر است. در این روز و ماه از آسمان شر میبارد. و هر کسی با کسی درگیری و نزاع لفظی هم داشته باشد، خونی خواهد ریخت و کسی کشته خواهد شد. بنابراین میگویند از کنار هر کسی که رد می شوید«بسم الله» گفته و رد شوید. اگر کسی به شما پیله کرد به مقابله با او برنیایید که آشوب بزرگی برپا می شود. (عسکری عالم، ۱۳۸۳: ۱۹۶).
* اگر کسی یک بار عطسه کند به هنگام مسافرت یا انجام کاری صبر«صور» آمده، باید صبر کند و بعد از گذشتن مدتی کوتاه به مسافرت برود یا کارش را انجام دهد. اگر دو بار یا بیشتر عطسه کند«جخد» آمده باید آن را به سرعت انجام دهد. افرادی که سرما خوردهاند از این قاعده بیرون هستند. (پاپی بالاگریوه، ۱۳۸۷: ۳۴۷).
*شکستن آینهی مجلس عقد نشانهی سیاه بخت شدن زوجین است. (همان: ۳۴۷).
* گوش بزرگ نشانه هوشیاری افراد، و گوش کوچک نشانه نادانی است. (همان: ۳۴۳).
* آدم سر طاس را آدمی با فکر، خوش شانس، با پشتکار و لجباز میدانند. (همان: ۳۴۳).
* اگر دست راست کسی بخارد چیزی میبخشد. اگر دست چپش بخارد چیزی به او میبخشند. (همان: ۳۴۴).
*آدم چشم سیاه و چشم آبی را مهربان میدانند و افراد چشم زرد را چشم شور و افراد چشم سبز را بد جنس میدانند. (همان: ۳۴۴).
* بانگ مرغ نشانهی مرگ و حوادث ناگوار است. (اگر جغد بربام خانهای بنشیند حتماً کسی از اهل آن خانه میمیرد). (همان: ۳۴۴).
* دختر یا پسری که ابروهای به هم چسبیده داشته باشد، (ابرو پیوندی باشند) با فامیل خود ازدواج می کنند. وکسانی که ابروهایی با فاصله دارند با غریبه ازدواج می کنند. (همان: ۳۴۴).
* مرد کوسه را حیله گر میدانند. (همان: ۳۴۴).
* موی سیاه نشانه خوش شانسی، موی زرد نشانه زیرکی و موی قرمز نشانه بدجنسی است. (همان: ۳۴۴).
* اگر کسی صدایی در گوش راستش طنین انداز شود، از خوبی او میگویند. و اگر گوش چپش صدا کند، از او بد گویی می کنند. (همان: ۳۴۵).
* اگر قند در چای بیفتد، مهمان سر میرسد. (همان: ۳۴۵).
