۴-۳۶-بیشترین هماهنگی شاخص D با عملکرد شهرستان کرمانشاه ۱۵۷
۴-۳۷-بیشترین هماهنگی شاخص D با عملکرد شهرستان کنگاور ۱۵۸
۴-۳۸-بیشترین هماهنگی شاخص D با عملکرد شهرستان اسلام آباد غرب ۱۵۹
۴-۳۹-بیشترین هماهنگی شاخص D با عملکرد شهرستان روانسر ۱۶۰
۴-۴۰-هماهنگی شاخص D با عملکرد شهرستان سرپل ذهاب ۱۶۱
فهرست نمودارها
عنوان صفحه
============ ===========
۴-۴۱- بیشترین هماهنگی شاخص D با عملکرد شهرستان سنندج ۱۶۳
۴-۴۲-بیشترین هماهنگی شاخص D با عملکرد شهرستان سقز ۱۶۴
۴-۴۳-بیشترین هماهنگی شاخص D با عملکرد شهرستان قروه ۱۶۵
۴-۴۴-بیشترین هماهنگی شاخص D با عملکرد شهرستان بیجار ۱۶۶
۴-۴۵-بیشترین هماهنگی شاخص D با عملکرد شهرستان زرینه اوباتو ۱۶۷
۴-۴۶- بیشترین هماهنگی شاخص SPIبا عملکرد شهرستان کرمانشاه ۱۷۴
۴-۴۷- بیشترین هماهنگی شاخص SPI با عملکرد شهرستان کنگاور ۱۷۵
۴-۴۸- بیشترین هماهنگی شاخص SPI با عملکرد شهرستان اسلام آباد غرب ۱۷۶
۴-۴۹- بیشترین هماهنگی شاخص SPI با عملکرد شهرستان روانسر ۱۷۷
۴-۵۰- بیشترین هماهنگی شاخص SPI با عملکرد شهرستان سر پل ذهاب ۱۷۸
۴-۵۱- بیشترین هماهنگی شاخص SPI با عملکرد شهرستان سنندج ۱۷۹
۴-۵۲- بیشترین هماهنگی شاخص SPI با عملکرد شهرستان سقز ۱۸۰
۴-۵۳- بیشترین هماهنگی شاخص SPI با عملکرد شهرستان قروه ۱۸۱
۴-۵۴- بیشترین هماهنگی شاخص SPI با عملکرد شهرستان بیجار ۱۸۲
۴-۵۵- بیشترین هماهنگی شاخص SPI با عملکرد شهرستان زرینه اوباتو ۱۸۳
فهرست نقشه ها
عنوان صفحه
============ ===========
۳-۱-تقسیمات سیاسی استان کرمانشاه ۳۷
۳-۲- نقشه ناهمواری های استان کرمانشاه ۳۹
۳-۳-توپوگرافی استان کرمانشاه ۴۱
۳-۴- نقشه توده های ورودی استان کرمانشاه ۵۴
۳-۵- مناطق هم بارش استان کرمانشاه ۵۸
۳-۶- طبقه بندی دمارتن استان کرمانشاه ۶۵
۳-۷- تقسیمات سیاسی استان کردستان ۶۸
۳-۸-طبقه بندی دمارتن استان کردستان ۹۲
چکیده
خشکسالیها نشانه روشنی ازناهنجاریها و نوسانات در روند پارامترهای هواشناسی از جمله بارندگی و دما می باشند که بسیاری از مناطق خشک و نیمه خشک دنیا را با شدتهای مختلف هر چند سال یکبار در بر میگیرند. از نظر اقلیم شناسی تمامی مناطق اقلیمی دنیا درمعرض خطر وقوع خشکسالی میباشند و با توجه به موقعیت جغرافیایی و شرایط اقلیمی کشور ایران، خشکسالی در طول تاریخ یکی از تهدیدهای اصلی ساکنان و تمدن های آن بوده است. استانهای کرمانشاه و کردستان از مناطق تقریباً باران خیز بوده و دارای رتبه بالا در کشت دیم خصوصاً گندم در کشور می باشند. اما در برخی از سالها دچار خشکسالی گردیده و خسارات زیادی برای قشر کشاورز این استانها به وجود می آید. هدف از تحقیق حاضر بررسی رخداد خشکسالی در استانهای کرمانشاه و کردستان و شناسایی تفاوت شاخص ها در بازههای زمانی مختلف مخصوصاً ماههای مرطوب با کل سال زراعی میباشد. جهت دستیابی به این منظوراستفاده از ۵ شاخص خشکسالی SPI، ,PND ، انحراف استاندارد بارش (SDR)و دهکها برای یک دوره ۲۵ ساله در بازههای مختلف از جمله ۳ ،۶، ۹ و ۱۲ماهه مورد استفاده قرار گرفت.در مرحله بعد عملکرد گندم دیم در استانهای مورد مطالعه در دوره ۲۵ ساله را با نتایج شاخص های خشکسالی تلفیق گردید. نتایج بدست آمده از بررسی شاخص های خشکسالی در دو استان نشان میدهد، که بهترین نتیجه از بررسی شاخص های خشکسالی نمایهSPI میباشد که هماهنگی بیشتری با سالهای خشکسالی به وقوع پیوسته و تلفیق آن با عملکرد گندم دیم دارد. همچنین این بررسی نشان دادکه فراوانی وقوع خشکسالی بسیار شدید در استان کرمانشاه بیشتر از استان کردستان است اما در مجموع تعداد سالهای خشکسالی خفیف، متوسط و شدید در دواستان تفاوت معنیداری با یکدیگر نداشتند. همچنین سه خشکسالی به طور فراگیر در دواستان رخ داده که سال ۸۷-۱۳۸۶ درجه آن بسیار شدید بوده و سالهای ۷۸-۱۳۷۷ و ۷۹-۱۳۷۸ در مرتبه شدید و متوسط قرار گرفتهاند. نتیجه دیگراین تحقیق وجود تفاوت شاخص های خشکسالی در بازه های ۳ ماهه در مقایسه با کل سال وعدم تفاوت این شاخص ها در دوره مرطوب(آبان تا اردیبهشت )با کل سال زراعی بود.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
کلمات کلیدی: شاخصهای خشکسالی، دوره مرطوب، عملکردگندم دیم، دوره رشدگندم دیم، استان کرمانشاه ، استان کردستان
مقدمه
خشکسالی یک پدیده خزنده و تکرار شونده در اقلیمهای مختلف است و اثرات آن صرفاً به نواحی خشک و نیمه خشک محدود نمی شود و می تواند در نواحی با بارش بالا و در هر فصل سال رخ دهد. خشکسالی یکی از بلایای طبیعی است که در مقایسه با سایر بلایا، از نقطه نظر میزان، شدت، طول مدت واقعه، گسترش منطقه، تلفات جانی، خسارت های اقتصادی و اثرات بلندمدت، از اهمیت ویژهای برخوردار بوده و در دهههای اخیر از میان حوادث طبیعی که زندگی انسان را بر روی کره خاکی تحت تاثیر قرارداده فراوانی بیشتری داشته است. آثار خشکسالی به ویژه در سالهای اخیر علاوه بر محصولات کشاورزی، تولیدات دامی و مراتع بر مهاجرت، بروز آفات و بیماریها، کمبود آبهای سطحی و برداشت بیش از حد آبهای زیرزمینی نیز تاثیر بسزایی داشته تا جایی که در برخی مناطق باعث شوری آب و خاک شده است.
اهمیت تولیدات محصولات زراعی در استانهای کردستان و کرمانشاه به اندازهای است که بالاترین سطح برداشت گندم دیم کشور در این مناطق به ثبت رسیده است و اقتصاد ۳۹ درصد مردم آن بر پایه کشاورزی خصوصاً محصولات دیم از جمله گندم میباشد. در شرایط نرمال این مناطق از بارندگی مناسبی برخوردار میباشندو به تبع آن، عملکرد و میزان تولید محصولات دیم در این استانها از رتبه بالایی برخوردار است.در سالهای وقوع خشکسالی یا با بارندگی با توزیع نامناسب، خسارات زیادی به محصولات دیم و جمعیت شاغل بخش کشاورزی وارد می شود. اثرات خشکسالی شدید در این مناطق در دهههای اخیر از جمله در سال ۸۷-۱۳۸۶ دیده شده است.
در این تحقیق سعی بر آن شده است که سالهای خشکسالی را با توجه به شاخص های خشکسالی بدست آورده و آن را با عملکرد محصولات دیم خصوصاً گندم دیم مطابقت داد. امیداست با این پژوهش بتوان تهمیدات لازم برای مقابله با این پدیده طبیعی که در بعضی از سالها گریبانگیر این مناطق می شود را فراهم نمود و از خسارات آن کاست.
فصل اول
کلیات تحقیق
مقدمه
با توجه به واقع شدن کشور ایران در قلمرو آب و هوای خشک و وابستگی زیاد منابع آبی واقتصاد کشاورزی به نزولات جوی، اثر این آب و هوای خشک در هنگام وقوع خشکسالی بیشتر جلوه مینماید. در ایران علیرغم مطالعات زیادی که در خصوص خشکسالی انجام شده،متأسفانه بهعلت نپرداختن به مسائل کاربردی،نتیجه یکسان و عملی در این مورد بدست نیامده، لذا بررسی و رسیدن به یک نتیجه کاربردی یک ضرورت اساسی میباشد. ضرورت این مسئله به طور مسلم با شناخت ابعاد مختلف خشکسالی به ویژه کشاورزی در کشور،می تواند اولین گام در کاهش و جلوگیری از اثرهای سوء آن محسوب شود. خشکسالی در زمره رویدادهای حدی و خزنده اقلیمی و هیدرولوژیکی بشمارمیآید. وقوع این پدیده امری اجتناب ناپذیر بوده و اغلب موجب زیانهای اجتماعی و اقتصادی زیادی در منطقه تحت تاثیر میگردد. حالبا برنامه ریزی و اتخاذ روشهای مناسب میتوان خسارات این بلیه طبیعی را کاهش داد.
۱-۲-بیان مسئله وضرورت آن
موقعیت جغرافیایی و طبیعی کشور ایران به گونه ای است که همواره در معرض تهدید بلای اقلیمی خشکسالی قرار دارد و به جرات میتوان گفت سنگینترین خسارات ناشی از بلایای طبیعی در مقیاس ملی ناشی از خشکسالی است.
در این میان استانهایی مانند کردستان و کرمانشاه که عمده فعالیت کشاورزی آنها بر پایه کشت دیم است. همواره خسارات مالی و صدمات اجتماعی زیادی از رخداد خشکسالی تجربه کرده اند.
به جرات میتوان ادعا کرد که علی رغم مطالعه خشکسالی توسط بسیاری از محققین کشور متأسفانه همگرایی مشهودی از نتایج این تحقیقات نشده است. یکی از مشکلات اصلی مطالعه خشکسالی ریزش بارشهای نه چندان مهم (از لحاظ زمانی) ولی ثبت و لحاظ شده (در محاسبات آماری) درسالهای رخداد خشکسالی است.
توزیع این بارشها تا آن حداست که گاه با وجود رخداد خشکسالی(در بخش کشاورزی) نتایج شاخص ها به غلط آن سال را نرمال ویا حتی ترسالی نشان میدهد. لذا در راستای بررسی و ارائه راه حلهای مناسب برای این مشکل در میدان تحقیقات خشکسالی در این پایان نامه تمرکز برروی مطالعه و تحقیق بر روی بارشهای ماههای مرطوب در دورههای رخداد طبیعی خشکسالی ( در دو استان کردستان و کرمانشاه)گذاشته می شود؛ تا ضمن بررسی خشکسالی از زوایای جدید و متفاوت گامی درراستای شناسایی هرچه بیشتر و بهتر خشکسالی برداریم،که بیگمان بررسی این بلای مرموز و پیچیده از زوایای مختلف بهترین راه برای کاهش ضایعات و مشکلات ناشی از وقوع آن است.
پدیده خشکسالی درایران پدیده نووناشناختهای نیست. موقعیت جغرافیایی و طبیعی کشور ما به گونهایست که هرازگاهی خشکسالیهای متعددی در آن روی میدهد. از آنجا که استانهای کردستان و کرمانشاه بیشترین سهم را در تولید محصولات کشت دیم کشور به خود اختصاص دادهاند. لذا بررسی خشکسالی جهت برنامه ریزیهای اقلیمی در این مناطق از حساسیت بیشتری برخوردار است. علیرغم بررسی خشکسالی توسط محققین کشور متأسفانه نتایج یکسانی از روشهای مختلف حاصل نشده است.
