این نوع جهانگردی یکی از رایج ترین اشکال جهانگردی در سراسر جهان است. جاذبه های مذهبی، زیارتگاهها و اماکن مقدسه مذهبی هر ساله تعداد زیادی از جهانگردان را به سوی خود جلب می کند.
از مثالهای بارز توریسم مذهبی می توان به مراسم حج مسلمانان، مراسم مذهبی بوداها در تبت، اجتماع عظیم هندوها در بنارس، زیارت اماکن متبرکه در کربلا، نجف، دمشق و مشهد توسط شیعیان اشاره نمود.
از جمله ویژگیهای بارز توریسم مذهبی می توان به فصلی بودن آن اشاره نمود چرا که مراسم خاص مذهبی مانند حج تمتع و … تنها در روزها و ماه های معینی از سال صورت می گیرد و تراکم جمعیت در شهرهای مذهبی خاص در این زمان به حداکثر می رسد.
ج- توریسم بازرگانی و تجاری
مهمترین مسافرتهایی که تحت این عنوان صورت می گیرد، عبارتند از سفرهایی که افراد برای شرکت در نمایشگاههای کالا و صنایع یا سرکشی و بازدید از تأسیسات کارخانه ها و نظایر آن می نمایند. افزایش مسافرتهای بازرگانی و تجاری به روابط اقتصادی میان کشورها بستگی دارد. افزایش جهانگردی تجاری و بازرگانی، تحت تأثیر کاهش کرایه حمل و نقل کالا نیز قرار می گیرد و سهولت جابجایی و تردد از عوامل دیگری است که به آن رونق می بخشد(رضوانی،۱۳۷۴: ۲۰).

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

د- توریسم درمانی
این نوع توریسم خاص افراد و گروههایی است که به منظور معالجه، درمان و با اهداف پزشکی و استفاده از آب و هوایی سالم و به دور از آلودگی اقدام به مسافرت می کنند(باغبان جلودار،۱۳۸۰: ۲۴). از نمونه های توریسم درمانی می توان به استفاده درمانی از آب و لجن دریاچه ارومیه، استفاده از آبگرم شهر سرعین اشاره کرد.
ح- توریسم ورزشی
این نوع گردشگری شامل کوهنوردی، اسکی، اسکی روی آب، شنا، دوچرخه سواری، شرکت در مسابقات ورزشی داخلی و بین المللی، شکار، تماشای مسابقات ورزشی و …می باشد. توریسم ورزشی به دلیل ویژگیهای خاص خود گسترش زیادی یافته است. بسیاری از کشورها برای بهره مندی از مواهب این صنعت رقابت شدیدی را برای برگزاری مسابقات گوناگون ورزشی از جمله بازیهای المپیک جهانی و … آغاز نموده اند.
خ- توریسم سیاسی
شرکت در اجلاس و مجامع بین المللی، کنگره ها و سمینارهای سیاسی، جشن های ملی، مراسم ویژه سیاسی مانند تدفین رهبران و شخصیتهای سیاسی یک کشور و شرکت در مراسم پیروزی رهبران و احزاب و به حکومت رسیدن آنها و غیره، توریسم سیاسی خوانده می شود(رضوانی،۱۳۷۴: ۲۰).
د- طبیعت گردی^[۴]
سفری است در ارتباط با مناطق به منظور مشاهدات خاص، مطالعه، افزایش تحسین و شگفتی، لذت بردن از مناظری مانند گیاهان و جانوران وحشی با وجود فعالیتهای فرهنگی خاص در هر منطقه و یا کشور و شامل گردش، قایق سواری، کمپینگ، عکاسی، مشاهدات حیات وحش ودیگر فعالیتهاست(امینی نسب،۱۳۸۱: ۴۷).
عده ای اکوتوریسم را شاخه ی فرعی تری مانند توریسم روستایی^[۵] و کویرگردی و… نیز تقسیم بندی می نمایند.
ر- توریسم ماجراجویانه
جهانگردی ماجراجویانه به جهانگردانی اشاره می کند که بطور جسمانی و شخصی خودشان را درگیر فعالیتهای غالباً خطرناک می کنند. این فعالیتها شامل شکار حیوانات وحشی، سفرهای طولانی و دشوار در مناطق دور افتاده، پیاده روی، کوه پیمایی و قایق سواری در تند آب است. شکار و ماهیگیری ممکن است به عنوان جنبه ای از علاقه خاص و جهانگردی ماجراجویانه در نظر گرفته شود(عبدالله زاده،۱۳۸۴: ۳۳).
ر- توریسم تفریحی
این نوع جهانگردی شامل افراد یا گروه هایی است که جهت استفاده از تعطیلات، تفریح، استراحت، استفاده از آب و هوای گرمتر یا خنک تر از محل اقامت خود به مسافرت می روند. نیاز به مسافرت برای تفریح، استفاده از مرخصیهای سالیانه و تعطیلات با میزان درآمد، سطح آموزش، میزان جمعیت، درصد شهرنشینی، طول مدت تعطیلات و اوقات فراغت در رابطه است(رضوانی،۱۳۷۴: ۱۸).
۲ – ۶ - رابطه جغرافیا و گردشگری
علوم مختلف در طی سالهای اخیر، هر یک به تناسب خود جهانگردی رااز دیدگاه های متفاوت مورد تجزیه و تحلیل قرار داده اند. علوم اجتماعی از ابعاد مختلف مسائل رفتاری، فعل و انفعالات فرهنگی، روابط اجتماعی و حتی ضایعات پاتولوژیک جهانگردی را مورد بررسی قرارمی دهد. علم اقتصاد تبعات مالی و اقتصادی جهانگردی را تا آن حد ارج نهاده که بر‌ آن « صادرات نامرئی » نام نهاده اند. علوم روانشناسی، سیر و سیاحت و حرکت جمعی را یکی از راه های دستیابی به تعادل روانی جامعه دانسته و تغییر محیط یکنواخت زندگی و کار را به صورت یک الزام حیاتی توصیه می کند. دانش شهرسازی می کوشد که طرحهای شهری را به صورتی انجام دهد که جذابیت های شهری در زمره جاذبه های سیاحتی درآید. جغرافیدانان با تاکید به شکل رابطه ای که میان انسان و محیط از طریق سیاحت برقرار می شود و اثرات فضایی ناشی از آن، جهانگردی را مهمترین عامل دگرگونی چشم انداز های معیشتی در عصر حاضر تلقی می کنند( رهنمایی ، ۱۳۷۷ : ۱۲ ).
در واقع می توان گفت جغرافیای گردشگری یکی از شاخه های جغرافیای اوقات فراغت بوده که از اویل سده حاضر مورد توجه جغرافیدانان و اقتصاددانان قرار گرفته است و این دو واژه ( جغرفیای گردشگری ) در سال ۱۹۰۵ توسط استراندر وارد ادبیات جغرافیا آلمان گردیده که با گسترش رشته های جغرافیایی، اهمیت اقتصادی – اجتماعی و فرهنگی آن بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است( رهنمایی، ۱۳۷۹ : ۸ ).
« جغرافیای گردشگری عبارتست از : مجموعه تأثیرات و روابط متقابلی که در نتیجه حضور موقت و گذراندن اوقات فراغت فردی یا گروهی از افراد غیر محلی از یک طرف و محیط پیرامون از طرف دیگر به وجود می آید که علاوه بر توجه کردن به جنبه های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی آن اساس پیدایش آن را با توجه به عوامل جغرافیایی توجیه می نماید. این شاخت از جغرافیا با شناخت آگاهانه به تجزیه و تحلیل جریان گردشگری پرداخته و اثرات اجتماعی – اقتصادی و فرهنگی آن را همراه با آینده نگری بررسی می نماید » ( رضوانی ،۱۲:۱۳۷۴ ).
در یک تعریف دیگر می توان گفت که جغرافیای جهانگردی، روابط انسان را با محیط در تعطیلات و وقت آزاد خود مطالعه می کند و مفهوم آن، مطالعه شرایط جغرافیایی گردشگری و بررسی وابستگی ها بین شکل های مختلف وقت گذرانی با عوامل گوناگون فرهنگی و طبیعی است ( شکوئی ، ۱۳۵۴ : ۴ ) .
با توجه به اینکه گردشگری خود منشعب از نقش استراحت انسان است، پایگاه محکمی در علم جغرافیا دارد. چنین جایگاهی ارتباط صنعت گردشگری و جغرافیا را روشن می سازد تا جایی که امروزه جغرافیای گردشگری ، به عنوان یکی از رشته های مهم علم جغرافیا است .
۲ – ۷ - اقلیم و هوا مهم ترین مؤلفه های جغرافیایی در گردشگری
رابطه میان اقلیم و گردشگری در دو شاخه از جغرافیا یعنی جغرافیای گردشگری و اقلیم شناسی مورد بحث قرار گرفته است. مهمترین عناصر اقلیمی مؤثر بر گردشگری مشتمل بر دما، تعداد روزهای آفتابی، بارش، باد، رطوبت و مه می باشد.
گردشگری با توجه به تعریف آن به فضای جغرافیایی نیازمند است، چنین فضایی از ماهیت فیزیکی، زیست محیطی برخوردار بوده و از عناصر فیزیکی و بیولوژیکی(اقلیم، زمین شناسی، توپوگرافی، پوشش گیاهی و حیات وحش) تشکیل شده است(تولایی،۱۳۸۶: ۲۴).
۲ – ۷ – ۱ - اقلیم به عنوان یک جاذبه
اقلیم می تواند به عنوان عامل جاذبه در صنعت گردشگری مطرح باشد و نقش غالب در انتخاب مکان های گردشگری ایفا نماید. هنگامی که گردشگران در خصوص خرید محصولات گردشگری می اندیشند، آنها در حقیقت عناصر مختلفی نظیر منابع، زیرساخت ها، خدمات و قیمت را موازنه می کنند. اقلیم نیز در این فرایند مورد ارزیابی قرار می گیرد چرا که به مثابه یک منبع طبیعی تلقی می شود(تولایی،۱۳۸۶ :۳۱).
۲ – ۸ - اکوتوریسم
پذیرش مفهوم توسعه پایدار و ارزش میراث طبیعی در بیشتر کشورها در مباحث گردشگری منجر به پیدایش اکوتوریسم گردیده است. این واژه متشکل از دو لغت بوم شناسی و گردشگری می باشد(Cooper, 2000, p.164). این نوع گردشگری به لحاظ آرمانی جهانگردی دوستدار طبیعت است و در ادبیات فارسی طبیعت گردی ترجمه شده و گرایش و پدیده ای نسبتاً نو در صنعت جهانگردی محسوب می شود. این گردشگری مشتمل بر فعالیت هایی همچون غارپیمایی، کوهنوردی، کوه پیمایی، کاوش های زمین شناسی، پیاده روی در طبیعت، غواصی، موج سواری، اسکی روی آب، قایقرانی، ماهیگیری، شکار و آب درمانی است(تولایی،۱۳۸۶ :۱۲۲).اکوتوریسم سفر به نواحی طبیعی بکر و غیر آلوده و با هدف مطالعه، لذت و تسبیح مناظر و میراث حال و گذشته است (Ceballas Lascurain, 1996). جامعه اکوتوریست ها، اکوتوریسم را سفری هدفمند به نواحی طبیعی در راستای فهم و شناخت فرهنگ و تاریخ طبیعی منطقه و بدون ایجاد تغییر در تمامیت بوم منطقه تعریف کرده اند. اکوتوریسم نوعی گردشگری طبیعت محور است که کمترین آثار مخرب را بر محیط باقی می گذارد و هدفش حفظ زیست گاه ها و میراث فرهنگی جامعه میزبان است (Goodwin, 1996, p. 288).
۲- ۹- انگیزه گردشگران از ورود به شهرستان نورآباد ممسنی
توریسم انواع مختلفی دارد مانند: توریسم تفریحی، ورزشی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، مذهبی، درمانی، چشم انداز و …
شهرستان نورآباد ممسنی با بهره گیری از سوابق تاریخی – فرهنگی و ویژگیهای طبیعی خود، توانهای توریستی قابل توجهی را داراست. آثار تاریخی بازمانده از دوره های مختلف به ویژه هخامنشیان به موازات چشم اندازهای متنوع کوهستانی و پوشش گیاهی، مجموعه ای از انگیزه های گوناگون را برای دیدار از این شهرستان فراهم می سازد.
از این رو از انگیزه های عمده دیدار از این شهرستان می توان انگیزه های زیارتی، تاریخی، فرهنگی، طبیعی و استراحتی نام برد. وجود چنین زمینه های پربار از انگیزه های سفر به این شهرستان مسلماً نیازمند تأسیسات اقامتی و پذیرایی متناسب با امکانات مسافرتی مطلوب می باشد که برای توسعه توریسم در شهرستان، بایستی در کوتاه مدت به ایجاد آنها همت گماشت.
۲ – ۱۰ - مدیریت گردشگری
دستیابی به توسعه گردشگری به عواملی نظیر ساختار مناسب سازمانی، برنامه ریزی و آموزش نیروی انسانی، قوانین و مقررات گردشگری و جذب سرمایه وابسته است. برای ایجاد توسعه پایدار و مناسب صنعت گردشگری وجود یک مدیریت توانا و منسجم و هماهنگی بین بخش دولتی و بخش خصوصی بسیار حائز اهمیت می باشد. دولت معمولاً چندین مسئولیت بر عهده دارد از جمله: هماهنگی سیاستها، برنامه ریزی، تهیه آمار و انجام پژوهش، تعیین استانداردها و مقررات صنعت گردشگری، ایجاد انگیزه سرمایه گذاری، انجام برخی خدمات بازار یابی، برنامه ریزی و آموزش نیروی انسانی برای گردشگری، ساخت و گسترش تأسیسات زیر بنایی. بخش خصوصی نیز مسئول توسعه تجاری و احداث و اداره محل اقامت گردشگران و ارائه تسهیلات و دیگر خدمات گردشگری و بازاریابی برای این اماکن و تسهیلات است(مدهوشی،ناصرپور،۱۳۸۲: ۳۱و۳۲).
۲-۱۱- منطقه بندی کشور بر اساس کارکرد گردشگری
کشور بر مبنای نوع جاذبه های گردشگری، به سه منطقه تقسیم شده است. این مناطق شامل مناطق گردشگری مذهبی، تجاری و تفریحی هستند و زیر مجموعه های این مناطق به شرح زیر می باشند:
مناطق گردشگری مذهبی:
مشهد با جاذبه اصلی زیارتگاه.
قم با جاذبه زیارتگاه.
ری با جاذبه زیارتگاه.
مناطق گردشگری تجاری:
تهران (با جاذبه اصلی قرار داشتن در کانون ارتباطات و مرکزیت سیاسی، اقتصادی و فرهنگی کشور).
آبادان با جاذبه اصلی مرکزیت صنعتی و مرکزیت تفریحی.
مناطق گردشگری تفریحی:
شیراز و اطراف آن (با جاذبه اصلی آب و هوا و آثار تاریخی).
اصفهان (با جاذبه اصلی آثار تاریخی).
منطقه کرمانشاه و همدان (با جاذبه اصلی آب و هوا و آثار تاریخی).
منطقه آذربایجان (با جاذبه اصلی آب و هوا و قرار گرفتن در مسیر شاهراه ترکیه ـ تهران).
منطقه لرستان (با جاذبه های بکر وآب وهوای مدیترانه ای )
سواحل دریای خزر (با جاذبه های تفریحی)(امینی،۱۳۷۹: ۲۳۳).
۲- ۱۲- گردشگری الکترونیکی